ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ

Η αλλεργία δεν είναι νόσος αλλά απάντηση του οργανισμού στο περιβάλλον, στις τροφές και στον χώρο εργασίας. Ένα αλλεργικό άτομο υποφέρει από μια υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι ουσιών από περιβάλλον του. Για να διαγνωστεί το υπεύθυνο αλλεργιογόνο χρησιμοποιούνται οι δερματικές δοκιμασίες. Υπάρχουν δύο διαφορετικές δερματικές δοκιμασίες. Οι ενδοδερμικές που είναι η εισαγωγή στο δέρμα προτυπωμένων αλλεργιολογικών εκχυλισμάτων υψηλής ισχύος αλλά που έχουν το μειονέκτημα ότι είναι επώδυνες, και οι δοκιμασίες νυγμού που ο εξετάζων τρυπά πρώτα την τροφή και μετά το δέρμα του εξεταζόμενου. Βέβαια τα μειονεκτήματα των ενδοδερμικών διαδικασιών είναι ο κίνδυνος πρόκλησης αναφυλαξίας και ο πόνος που προκαλεί η ένεση. Με τον ατμοσφαιρικό αέρα κυκλοφορούν πολλά είδη γύρεων αλλά για άγνωστους λόγους, μόνο λίγα από αυτά έχουν κλινική σημασία. Τα αγρωστώδη π.χ. είναι πιο σημαντικά κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Η Αρτεμισία(mugwort)ευαισθητοποιεί υψηλό αριθμό ατόμων, αλλά προκαλεί σε λίγους συμπτώματα και η εποχή της είναι στις αρχές του φθινοπώρου. Οι γύρεις της ελιάς και της parietaria(περδικάκι ή παρθενούλι ή κολιτσιδόχορτο ή γιαλοπλύτης ή αγριοβασιλικός) είναι συχνή αιτία εποχιακής αλλεργικής ρινίτιδας στην Ελλάδα και σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Επίσης προκαλεί σοβαρή συμπτωματολογία άσθματος. Η μέγιστη πλειοψηφία των γύρεων παραμένει στην μύτη με επακόλουθο η αλλεργική ρινίτιδα να είναι η πιο συχνή ανοσολογική οντότητα. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι η φαγούρα και το γαργάλημα της μύτης καθώς και υδαρή ρινόρροια και ρινική απόφραξη. Πολλοί ασθενείς με αλλεργία στις γύρεις αντιδρούν με κνησμό στο στόμα, όταν τρώνε μερικά είδη φρέσκων φρούτων και λαχανικών ή ξηρών καρπών. Την άνοιξη παρατηρείται έξαρση των ακάρεων της οικιακής σκόνης. Ο αριθμός των ακάρεων και η έκθεση στα αλλεργιογόνα τους είναι μεγαλύτερη τις ώρες του ύπνου, αλλά η ρινική απόφραξη είναι χειρότερη τις ώρες του ύπνου και το πτάρνισμα με την ρινόρροια επιδεινώνονται αμέσως μετά την έγερση από το κρεβάτι. Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης του γένους dermatophagus αναγνωρίζονται ως κύριοι εκλυτικοί παράγοντες του χρόνιου αλλεργικού άσθματος. Τα κλινοσκεπάσματα βρέθηκε ότι ευνοούν την ανάπτυξη τεράστιων αριθμών ακάρεων και η σκόνη στο κρεβάτι περιέχει περισσότερο από 1.300 ακάρεα ανά γραμμάριο. Όταν τα επίπεδα των ακάρεων υπερβαίνουν τα 10 μg ανά γραμμάριο οικιακής σκόνης(αντιστοιχούν περίπου σε 200 ακάρεα ανά γραμμάριο σκόνης) συσχετίζονται με την εκδήλωση αλλεργικού άσθματος. Αντίθετα επίπεδα του ίδιου αλλεργιογόνου μικρότερα από 1 μg ανά γραμμάριο σκόνης θεωρούνται ασφαλή. Επιπλέον ασθματικοί που απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους και έζησαν για 6 εβδομάδες σε περιβάλλον ελεύθερο από ακάρεα, βελτίωσαν σημαντικά τα συμπτώματα και είχαν σημαντική αναστροφή της βρογχικής υπερδραστηριότητας. Η χρήση καλυμμάτων βινυλίου για τα μαξιλάρια και το στρώμα καθώς και το πλύσιμο κάθε μήνα των καλυμμάτων μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των ακάρεων και ελαττώνουν την βρογχική υπερδραστηριότητα. Οι πνευμονίτιδες επίσης σχετίζονται με παρατεταμένη έκθεση σε αντιγόνα που βρίσκονται στον οικιακό ή επαγγελματικό περιβάλλον. Υπεύθυνα αντιγόνα είναι μικροοργανισμοί οι οποίοι απαντώνται σε μουχλιασμένα ξηρά χόρτα, στα λιπάσματα, στην σκόνη των σιτηρών καθώς και στα συστήματα κλιματισμού. Τα γενικά συμπτώματα μετά την επαφή με αυτά τα αντιγόνα είναι πυρετός αρθραλγίες, βήχας, δύσπνοια τα οποία εξαφανίζονται μετά από 36 ώρες και επανεμφανίζονται με την καινούργια έκθεση στο αλλεργιογόνο.

Από βιολογικές μελέτες είναι γνωστό ότι όλα τα άτομα κάτω από φυσιολογικές συνθήκες εκτίθενται σε έναν αριθμό διαφόρων αλλεργιογόνων. Στην κεντρική και νότια Ευρώπη τα άτομα εκτίθενται σε 35 τουλάχιστον αλλεργιογόνα με αποδεδειγμένη ανοσογονικότητα. Σε αυτά περιλαμβάνονται συστατικά από την χλωρίδα του δέρματος (εμφανή μόνο στην περίπτωση του εκζέματος) τροφικά και εισπνεόμενα αλλεργιογόνα εσωτερικού και εξωτερικού χώρου. Τα συνήθη αλλεργιογόνα του ενδοοικιακού περιβάλλοντος αποτελούν επιθήλια και εκκρίσεις από ζώα(σκύλοι, γάτες, τρωκτικά), ακάρεα οικιακής σκόνης, έντομα, μύκητες. Δυστυχώς είναι αδύνατη η λήψη εκχυλισμάτων από όλα τα αλλεργιογόνα για τις συνήθεις διαγνωστικές δοκιμασίες. Ο πιο κοινός ενδοοικιακός ρυπαντής είναι ο καπνός του τσιγάρου. Αν και δρα ως ερεθιστικός παράγοντας και όχι σαν αλλεργιογόνο, η συμβολή του στην σοβαρότητα των συμπτωμάτων από το αναπνευστικό είναι σημαντική. Εάν η διακοπή του καπνίσματος δεν επιτευχθεί στο σπίτι ή στους χώρους εργασίας τότε η επιτυχία των μέτρων αποφυγής των αλλεργιογόνων θα είναι μέτρια. Η κατασκευή των κτιρίων ο τρόπος εξαερισμού μαζί με την εσωτερική διακόσμηση και τον τρόπο καθαρισμού καθορίζουν το ενεργό φορτίο αλλεργιογόνων από τρωκτικά, ακάρεα και σπόρους μυκήτων. Οι κατσαρίδες αν εισβάλουν στο σπίτι προσαρμόζονται εύκολα και αυξάνονται ταχύτατα σε ρυθμό. Σε αυτήν την περίπτωση επιβάλλεται συστηματική απεντόμωση από εξειδικευμένα άτομα. Τα οικόσιτα ζώα δεν συνιστούνται σε σπίτια με αλλεργικά άτομα. Στο σπίτι η πλύση των ρούχων στο πλυντήριο στους 60ο είναι αποτελεσματική για την εξολόθρευση των ακάρεων. Για τα είδη που δεν χωρούν στο πλυντήριο υπάρχουν ειδικές σκόνες και αφροί καθαρισμού ώστε να καταβροχθίσουν τα ακάρεα. Το καθάρισμα των καλυμμάτων και ταπήτων πρέπει να γίνεται 1-2 φορές τον χρόνο. Τέλος οι συσκευές που συσσωρεύονται τα αλλεργιογόνα είναι οι αφυγραντήρες και οι ηλεκτρικές σκούπες. H πιο αποτελεσματική ουσία για την καταστολή των αλλεργικών αντιδράσεων είναι τα αντισταμινικά τα οποία ανταγωνίζονται την ισταμίνη την βασική ουσία που παράγεται από τον οργανισμό κατά την πρόκληση της αλλεργικής αντίδρασης. Το βασικότερο θεραπευτικό τους αποτέλεσμα είναι η ανακούφιση του κνησμού. Οι ξανθίνες χρησιμοποιούνται σε ήπιες μορφές άσθματος μαζί με εισπνεόμενα κορτικοειδή. Τα αντιχοληνεργικά φάρμακα έχουν βρογχοδιασταλτική δράση. Τα συμπαθητικομημητικά χρησιμοποιούνται για την πρόληψη των νυχτερινών ασθματικών κρίσεων. Η ενδοφλέβια κορτιζόνη έχει αντιφλεγμονώδη δράση αλλά και πολλές παρενέργειες όπως η παχυσαρκία και η οστεοπόρωση. Τα ανοσοκατασταλτικά που όμως είναι νεφροτοξικά. Η ανοσοθεραπεία είναι η χορήγηση προοδευτικά αυξανόμενων δόσεων αλλεργιογόνου. Πρόκειται ουσιαστικά για εμβολιασμό με στόχο να παραχθούν αντισώματα. Αυτήν η θεραπεία αντενδείκνυται βέβαια σε ασθενείς με σοβαρά νοσήματα, καρδιοπάθειες και κακοήθειες.

Η ομοιοπαθητική δεν συμφωνεί με τον χημικό τρόπο αντιμετώπισης των αλλεργιών γιατί με αυτόν τον τρόπο το ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλεται και η νόσος υποτροπιάζει συνεχώς χωρίς να θεραπεύεται ποτέ. Με λίγα λόγια η χημική θεραπεία προσφέρει μόνο προσωρινή ανακούφιση. Με την ομοιοπαθητική όμως ισχυροποιείται σταδιακά το ανοσοποιητικό σύστημα και σε ένα διάστημα περίπου 6 μηνών τα φτερνίσματα, η ρινική καταρροή και ο ερεθισμός των ματιών γίνονται παρελθόν.

Εναλλακτικά για τους ασθενείς που δεν μπορούν να αποχωριστούν τα χημικά φάρμακα μπορεί να γίνει συμπληρωματικά βελονισμός τόσο σωματικός όσο και ωτοβελονισμός με πολύ καλά αποτελέσματα. Τελευταία η ωτοιατρική που ξεκίνησε στην Γαλλία από τον Paul Nogier προσφέρει πλήρη αποκατάσταση από τις αλλεργίες μόνο με ωτοβελονισμό.

Κατά την Ayurveda η αλλεργία είναι διαταραχή Pitta δηλαδή υπερβολικά μεγάλη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Για τον λόγο αυτό το σωστό διαιτολόγιο κατευνάζει την υπερβολική ανοσοποιητική αντίδραση. Το ίδιο ισχύει και με όλα τα αυτοάνωσα νοσήματα.